سی ویژگی انسان مدنی

محمود سریع القلم، استاد دانشگاه شهید بهشتی، سی ویژگی انسان مدنی را اینچنین شرح میدهد :
1. به شهروندان عادی بیشتر احترام بگذارد تا کسانی که پست و مقام دارند؛
2. بتواند سی صفحه در مورد خود، روحیات و افکار خود بدون حتی یک جمله تکراری بنویسد؛
3. برای خود به وسعت جهان، احترام قائل باشد؛
4. در روز حداقل پانزده دقیقه برای شناخت خود وقت بگذارد؛
5. از کسی سوال خصوصی نپرسد؛
6. برای هر سوالی، چندین پاسخ متفاوت قائل باشد؛
7. اختلاف خود با دیگران را با گفتوگو حل کند؛
8. مبنای قضاوت در مورد انسان‏ها: 95 درصد باطن و عمل آنها، 5 درصد ظاهرشان؛
9. انتظارات خود را از دیگران به حداقل برساند. با توانایی‏های خود زندگی کند؛
10. راستگویی و درستکاری را نه صرفا یک فضیلت فردی بلکه استوانه آفرینش بداند؛
11. برای کل جامعه و آینده آن تلاش کند و نه صرفا در گروه و اطرافیان خود؛
12. در روز پانزده دقیقه با گُل و گیاه وقت بگذراند و رنگها را تقدیر کند‎
13. در صف خودپرداز بانک، یک متر از کسی که مشغول کار بانکی است فاصله بگیرد؛
14. با عذرخواهی، فضای تنشها را تخفیف دهد‎
15. از نیاز به نمایش، عبور کرده باشد؛
16. اگر می‏خواهد ثروتمند شود، نهادهای دولتی و حکومتی را ترک کند؛
17. بر کسانی که با او تفاوت فکری و سلیقه ای دارند، القاب نگذارد

در زندگی اجتماعی و سیاسی: 95 درصد فکر و مطالعه و استدلال، 5 درصد حس، شایعات و فضاها؛18.
19. تا بتواند در رانندگی بوق نزند؛
20. ‎به گونه ای رفتار کند که صاحبان قدرت سراغ او بیایند و نه بالعکس؛
21. بخش مهمی از زندگی خود را جهت بهجا گذاشتن میراثی ارزشمند برای جامعه، طراحی کند؛
22. هنگام به کارانداختن برف پاک کن‏ها برای شستوشوی شیشه ‏ها، اتومبیلهای اطراف را کثیف نکند؛
23. برای هر انسانی، مستقل از اینکه چه فکری دارد و به کدام گروه تعلق دارد، ارزش انسانی قائل باشد؛
24.از دوستی‏ها و بهخصوص حلقه اول دوستان خود، مانند گُل مراقبت کند؛
25. حداقل در دو کار گروهی بهطور دائمی، برای فرونشاندن منیت های خود مشارکت کند‎
26. اعتبار فکری افراد را در متون قابلاتکایی که تولید کرده اند ، بداند‎
27. وارد شبکه ذهنی منتقدین خود شود تا جهان آنها را بهتر درک کند؛
28. در رفتار اجتماعی و اخلاق فردی، قابلپیشبینی باشد؛
29. به هیچ فرد، گروه و ملتی دشنام ندهد. با مخالفین خود، حقوقی رفتار کند؛
30. شأن و منزلت خود را به مراتب بالاتر از کسانی بداند که پست و مقام و منصب دارند.